مرور کارنامه هنرمندان در رادیو

این برنامه با رویکرد بررسی فعالیت هنرمندان این حوزه‌های هنری فعالیت آنان را نقد و بررسی می‌کند. برنامه کارنامه به سردبیری و تهیه‌کنندگی امین رهبر روزهای جمعه به‌صورت زنده از ساعت 21 به مدت یک ساعت و نیم از رادیو نمایش پخش می‌شود.

رامین ناصرنصیر، مجری ـ کارشناس بخش تلویزیون، روزبه حسینی مجری ـ کارشناس بخش تئاتر، امیرحسن ندایی مجری ـ کارشناس بخش سینما و صدرالدین شجره، مجری ـ کارشناس بخش رادیو با این برنامه همکاری فعالیت دارند. ضمن این‌که روزبه حسینی علاوه بر این‌که مجری ـ کارشناس این برنامه است، نویسندگی همه حوزه‌ها را در این برنامه به‌عهده دارد. این برنامه تاکنون کارنامه هنرمندانی همچون خسرو سینایی، قطب‌الدین صادقی، محمدرضا اصلانی، مرحوم حمید سمندریان، پرویز پورحسینی، محمد مهاجر، مسعود فروتن، کوروش نریمانی، سیامک صفری، سیامک انصاری، مرحوم محمود استادمحمد، فرهاد آئیش، مهرداد اسکویی، شهاب رضویان، رویا افشار، فردین خلعتبری، حمید پورآذری و نادر برهانی مرند را با حضور خودشان در استودیو نقد و تحلیل کرده است.

اطلاعات مفید و کاربردی

امین رهبر که سردبیری و تهیه‌کنندگی کارنامه را به‌عهده دارد، درباره شکل‌گیری این برنامه به جام‌جم می‌گوید: برنامه کارنامه حدود دو سال است از رادیو نمایش پخش می‌شود. گرچه تا به امروز برنامه‌های متنوعی با موضوع زندگی هنرمندان از شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی پخش شده، اما تا قبل از کارنامه برنامه‌ای نداشتیم که به این شکل کارنامه هنرمندان را مورد نقد و بررسی قرار دهد، ضمن این‌که برنامه زنده باشد و به مدت یک ساعت و نیم فقط درباره فعالیت هنری فرد صحبت شود. وی ادامه می‌دهد: در واقع در برنامه‌های دیداری و شنیداری خیلی فعالیت هنری بازیگران، کارگردانان، طراحان صحنه، لباس، گریم و... تحلیل نشده است، اما ما در این برنامه تلاش کرده‌ایم از زوایای مختلف به فعالیت هنرمندان بپردازیم تا اطلاعات ارائه شده در این برنامه برای شنوندگان مفید و کاربردی باشد. پژمان عبدی، دستیار برنامه‌ریز این برنامه است که برای هماهنگی برنامه کارنامه زحمت زیادی می‌کشد تا برنامه در هر قسمت رنگ و لعاب خاص خودش را داشته باشد.

رهبر با اشاره به حمایت‌های مهدی دهقان نیری، مدیر رادیو نمایش می‌افزاید: معتقدم این کار رادیو نمایش قابل تقدیر است که این زمان را اختصاص به چنین برنامه‌ای داده و حمایت‌های مدیر رادیو نمایش باعث شده با انرژی بیشتری این برنامه را تولید کنیم، زیرا به هیچ وجه در این برنامه سانسور یا ممیزی نداریم و این مساله یکی از امتیازات برنامه کارنامه است. وقتی پخش برنامه‌ای بیش از یک سال طول بکشد معمولا به روزمرگی می‌افتد، اما از آنجا که برنامه کارنامه هفته‌ای یک روز پخش می‌شود و تنوع مهمان در این برنامه حرف اول را می‌زند، به همین دلیل برای شنوندگان جذاب بوده و یکنواخت نشده است. تهیه‌کننده برنامه کارنامه در این باره می‌گوید: با این‌که یک برنامه رادیویی جذابیت‌های بصری برنامه تلویزیونی را ندارد، اما من و دیگر همکارانم سعی می‌کنیم با بهره بردن از ویژگی‌های دیگر برنامه را برای شنوندگان شنیدنی کنیم. مسلما مخاطبان این برنامه خاص هستند، اما وقتی ما چهره‌های مطرح را به برنامه می‌آوریم مخاطبان عام هم شنونده برنامه می‌شوند و پیشنهادهایشان را برای دعوت از هنرمندان مختلف می‌دهند. به‌عنوان مثال وقتی سیامک انصاری را به برنامه دعوت کردیم، شنوندگان خیلی استقبال کردند.

ریتم مناسب

وی عنوان می‌کند: ریتم مناسب در یک برنامه رادیویی اهمیت ویژه‌ای دارد و برنامه‌ساز باید تلاش کند با توجه به محتوای برنامه ریتم صحیح هم برایش انتخاب کند تا برنامه برای شنوندگان به تکرار نیفتد.

یکی از ویژگی‌های برنامه کارنامه بهره بردن از کارشناس ـ مجریان مناسب است که با اطلاعات خوب و متنوعی در برنامه حاضر می‌شوند و همین مساله باعث شده از ابعاد مختلف کارنامه هنرمندی که در استودیو حضور دارد مورد بررسی قرار بگیرد.

رهبر در این باره می‌گوید: ما تلاش کردیم از حضور کارشناس ـ مجریان باسواد در عرصه رادیو، تلویزیون، سینما و تئاتر استفاده کنیم تا به شکل تخصصی با مهمان برنامه صحبت کنند، نه این‌که سوالات سطحی از مهمان برنامه بپرسند. البته ما در برنامه کارنامه نگاه چالشی و نه نگاه انتقادی به کارنامه هنرمندان داریم. در واقع قضاوت‌های منفی نخواهیم کرد و بعد از بررسی فعالیت هنرمند، قضاوت را به عهده شنونده می‌گذاریم. وی عنوان می‌کند: برخی مواقع پیش آمده به خاطر پر بار بودن کارنامه هنرمند، دو قسمت از برنامه را به او اختصاص دادیم. البته این اتفاق خیلی بندرت پیش آمده است. همچنین گزارشگر برنامه گزارشی از اشخاص نزدیک به هنرمند هم تهیه می‌کند و در برنامه پخش می‌کنیم یا این‌که ارتباط تلفنی برقرار می‌کنیم تا ریتم برنامه یکنواخت نشود. در واقع عوامل برنامه‌ساز کارنامه با بررسی فعالیت هنرمندان به نوعی برایشان بزرگداشت رادیویی برگزار می‌کنند. در این برنامه علاوه بر این‌که کارنامه بازیگران، کارگردانان، طراحان صحنه و لباس و... بررسی می‌شود، برخی مواقع از دستیاران شناخته شده کارگردانان هم دعوت می‌شود که به برنامه بیایند.

رهبر می‌افزاید: البته ما هر دستیاری را به برنامه دعوت نمی‌کنیم، بلکه از چهره‌های شناخته‌شده دعوت می‌کنیم، چون بخشی از مخاطبان این برنامه دانشجویان این حوزه هستند و وقتی صحبت‌های دستیاران را هم بشنوند، قطعا برایشان کاربردی خواهد بود. علاوه بر آن، این اتفاق در طول دو سال برنامه شاید دو یا سه‌بار افتاده است. در مجموع ما سعی کردیم هنرمندان مشاغل مختلف همچون صدابردار، افکتور و... را هم به برنامه دعوت کنیم تا شنوندگان بیشتر با این نوع مشاغل هنری آشنا شوند.

عوامل برنامه کارنامه فقط به مخاطب خاص فکر نکرده‌اند و به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده‌اند تا مخاطبان عام هم که علاقه‌مند به سینما، تئاتر، تلویزیون و رادیو هستند، بتوانند از این برنامه استفاده کنند. بنا به گفته تهیه‌کننده با پخش هر قسمت از این برنامه شنوندگان از طریق پیامک و تلفن علاوه براین‌که نظرشان را درباره برنامه اعلام می‌کنند، بلکه پیشنهادهایش را ارائه می‌دهند، حتی گاهی مردم پیامک‌های خوشامدگویی برای هنرمندان می‌فرستند و ما هم تلاش می‌کنیم ارتباط تعاملی با شنوندگان داشته باشیم و از پیشنهادهایشان استفاده کنیم.

وی ادامه می‌دهد: وقتی برنامه‌ای با مشارکت شنوندگان تولید و پخش شود، مسلما می‌توان به نتایج رضایت‌بخشی دست پیدا کرد. از سوی دیگر، نحوه انتخاب هنرمندان به‌گو‌‌نه‌ای است که این برنامه که از یک شبکه تخصصی پخش می‌شود مورد استفاده عموم مردم هم قرار می‌گیرد. برنامه کارنامه این فرصت را در اختیار شنوندگان می‌گذارد تا اطلاعات بیشتری درباره هنرمندان این مرز و بوم پیدا کنند. امیدوارم بتوانیم همیشه این برنامه را در اوج نگه داریم.

یک تئاتری در رادیو

روزبه حسینی، نویسندگی همه حوزه‌های این برنامه را به عهده دارد و ضمن این‌که مجری ـ کارشناس ثابت بخش تئاتر است و برخی مواقع هم اجرای بخش‌های سینما، تلویزیون و رادیو را هم به عهده می‌گیرد. او قبل از این‌که نویسندگی و اجرای این برنامه را قبول کند، خودش دست به قلم بوده و سال‌ها سابقه تئاتری دارد. ضمن این‌که به‌عنوان منتقد سینما و تئاتر هم فعال بوده است.

حسینی درباره همکاری‌اش با این برنامه می‌گوید: قبل از این‌که نویسندگی و اجرای برنامه کارنامه را -که از سوی محسن قصابیان، سردبیر و تهیه‌کننده قبلی این برنامه به من پیشنهاد شده بود- به عهده بگیرم، حدود 15 سال در تئاتر فعالیت کرده بودم و با شناخت کامل این برنامه را پذیرفتم. با توجه به این‌که نسبت به دنیای تئاتر شناخت داشتم و گاهی تئاترها و فیلم‌های سینمایی را تحلیل می‌کردم، به همین دلیل اجرای این برنامه رادیویی برایم جذاب بود. یکی دیگر از دلایلی که مرا ترغیب کرد اجرای این برنامه را به عهده بگیرم، تسلطم به فن بیان است که لازمه کار اجراست. وی عنوان می‌کند: بعد از مدتی امین رهبر که از جوانان خوش‌ذوق و تواناست، سردبیری و تهیه‌کنندگی این برنامه را به عهده گرفت. در مجموع نویسندگی و اجرای برنامه کارنامه برایم جذاب است، چون در این برنامه از زوایای مختلف کارنامه هنرمندان را بررسی می‌کنیم. از آنجا که سال‌ها در حرفه نمایشنامه‌نویسی فعال بودم اجرای این برنامه برایم جالب است.

حسینی معتقد است برنامه کارنامه فقط بیوگرافی هنرمندان را ارائه نمی‌دهد، به همین دلیل او با توجه به شناختی که درباره سبک کاری هنرمندان و سابقه آنها دارد، کارنامه هنرمندان را تحلیل و بررسی می‌کند. وی می‌افزاید: با توجه به تخصص هنرمند دعوت شده به برنامه سعی می‌کنیم مباحث کاربردی برای دانشجویان رشته هنر را بیان کنیم. به عنوان مثال، اگر بازیگری دعوت شود که مدرس تئاتر هم هست، تلاش می‌کنم غیر از مرور کارنامه‌اش درباره موضوع زیرساختی آموزش کارگاهی هم با او صحبت کنم.

حسینی می‌گوید: با توجه به این‌که از قبل اطلاع‌رسانی می‌شود مهمان این هفته برنامه کدام هنرمند است و این‌که در چه حوزه‌ای فعالیت دارد، طبیعی است علاقه‌مندان به مهمان برنامه به جمع مخاطبان افزوده می‌شوند؛ حتی برخی مواقع در فواصل برنامه دوستان دوران کودکی و دبیرستان هنرمندان هم با برنامه تماس می‌گیرند و خاطرات قدیمی‌شان را بیان می‌کنند یا این‌که پیامک می‌دهند. این دسته از مخاطبان به قول معروف مخاطب خاموش هستند و با هر قسمت تعدادی شنونده به این صورت به برنامه اضافه می‌شود.

واهمه نداشتن از میکروفن

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به این‌که برنامه کارنامه نخستین تجربه شما در زمینه اجراست، درباره این تجربه برایمان بگویید، توضیح می‌دهد: به یاد دارم اولین برنامه کارنامه را در یک شب پاییزی اجرا کردم. گرچه نخستین تجربه اجرایم بود و برنامه به صورت زنده به مدت دو ساعت پخش می‌شد، اما توانستم از عهده کار برآیم و اعتماد به نفس خود را حفظ کنم.

این مجری ـ کارشناس ادامه می‌دهد: به غیر از اعتماد به نفس، چون به سبک کاری هنرمندان آشنا هستم و اطلاعات خوبی درباره آثارشان دارم، به همین دلیل در کمال آرامش برنامه را اجرا کردم و میکروفن نگرانم نکرد.

وی در پایان درباره این‌که برایتان سخت نیست نویسندگی بخش‌های رادیو، تلویزیون و سینما هم انجام می‌دهید، چون سبقه شما تئاتر است، توضیح می‌دهد: تئاتر مادر همه هنرهاست. ضمن این‌که من در طول این سال‌ها علاوه بر تحلیل تئاتر در حوزه نقد و بررسی آثار سینمایی، تلویزیونی و رادیویی هم فعالیت کرده‌ام و نسبت به این حوزه‌ها هم شناخت کافی دارم. (فاطمه عودباشی/‌ گروه رادیو و تلویزیون)