هانه جنگ‌های صلیبی که تا 2 قرن، در چند نوبت دامنه یافت، اختلاف میان مسلمانان و مسیحیان بر سر تصرف اورشلیم(بیت‌المقدس) بود. دروازه‌های بیت‌المقدس که در قرن اول هجری به تصرف مسلمانان درآمد تا اوایل قرن 5 هجری برای زیارت به روی مسیحیان باز بود. در این اوان، مشکلاتی برای زائران مسیحی پدید آمد و سرانجام سلاجقه، پس از استیلا بر اورشلیم، راه زیارت را بر مسیحیان بستند. در همان سال‌ها، امپراتوری بیزانس نیز در معرض تهدید مسلمانان قرار گرفت و مسیحیان از مغرب زمین یاری‌ خواستند و پاپ اوربانوس دوم پیروان خود را به جهاد و تصرف اروشلیم فراخواند.
کد خبر: ۶۴۳۸۴۰
نقش جنگ‌های صلیبی در پیدایش رنسانس

هرچند جنگ‌های صلیبی صبغه و سابقه دینی داشت، انگیزه‌های دنیوی قوی نیز درکار بود. آوازاه شهرهای پرشکوه و پرنعمت مشرق‌زمین، شوالیه‌های اروپایی را که خواهان قدرت و ثروت بودند، وسوسه می‌کرد و در عین حال، فرصتی برای رعایای ستمدیده پیش آمد که برای نجات خود از یوغ ظلم و بردگی با ستمگران همدست شوند و به مشرق و ثروت‌های آن طمع بندند.

جنگ‌های صلیبی سرانجام با پیروزی مسلمانان پایان گرفت. در این پیروزی عماد‌الدین زنگی، فرمانروای موصل، پسرش‌ نورالدین فرمانروای مصر و شام و بویژه صلاح‌الدین ایوبی،‌ هر یک به نوبه خود، نقش بزرگی ایفا کردند‌. اینان موفق شدند که با تدبیر و کاردانی و شجاعت و ایمان، مسلمانان را زیر یک پرچم متحد سازند. مورخان غربی در گزارش‌ این جنگ‌ها، بارها ایمان و تقوای سپاهیان اسلام و فرماندهان آنان، بویژه نورالدین و صلاح‌الدین را ستوده‌اند.

جنگ‌های صلیبی در حقیقت نقطه عطفی در زندگی اروپاییان و به‌طور کلی در تاریخ تمدن به شمار می‌رود. شهرهای اروپایی در آن دوران نسبت به شهرها و مراکز تمدن پرشکوه اسلامی بس بی‌رونق بود. اروپاییان طی جنگ‌های صلیبی با تمدن درخشان اسلامی آشنا شدند و علاوه بر غنایم مادی، گنجینه‌ معنوی گرانبهایی از فرهنگ اسلامی به دست آوردند.

در پی جنگ‌های صلیبی، بنادر مهم اروپایی دریای مدیترانه پررونق شد و برای رنسانس زمینه مساعدی فراهم آمد.

در عین حال باید در نظر داشت که در پی این جنگ‌ها، دوران شوم هجوم و تسلط مغول بر بخش‌هایی از جهان اسلام فرارسید که بسیاری از ذخایر فرهنگی و مادی آنها را بر باد داد و شمار فراوانی از دانشمندان و متفکران اسلامی را از میان برداشت. بدین سان مرکز تمدن و فرهنگ از شرق به غرب منتقل شد و دوران طولانی عقب نگه‌داشته شدن بیشتر ممالک اسلامی آغاز شد.

در مورد وقایع و آثار و ابعاد جنگ‌های صلیبی کتاب‌های متعددی به قلم مورخان غربی و شرقی نگاشته شده است. یکی از معروف‌ترین آنها، کتاب سه جلدی «تاریخ جنگهای صلیبی» نوشته استیون رانسیمان است که توسط انتشارات علمی فرهنگی به چاپ رسیده است .

«تاریخ جنگ‌های صلیبی» که توسط منوچهر کاشف ترجمه شده و به چاپ ششم نیز رسیده است، سعی دارد تاریخ مفصل این حادثه را که به «نهضت صلیب» معروف شده است، پیش روی خوانندگان بگذارد و در ضمن مجلات سه‌گانه خود، شرح این نهضت را طی قرون 11 تا 14 به تصویر کشد.

نویسنده در فصول مختلف کتاب خود برآن است تا احوال دولت‌هایی را که در سرزمین قدس و نیز ممالک همجوار آن به‌وجود آمدند، شرح دهد و در ادامه مباحث خود به احوال دولت اورشلیم و روابط او با مردم خاور نزدیک نگاهی افکند و جنگ‌های قرن 12 را نقل کند و پس از آن تاریخی از دولت پادشاهی عکا و آخرین مجاهدان آن را به رشته تحریر درآورد.

این اثر که به‌رغم این‌که به قلم‌نویسنده‌ای غربی نگاشته شده ،حاوی برخی انصاف‌ورزی در داوری تاریخی نیز هست. از جمله این‌که رانسیمان در مورد قرآن معتقد است:« قرآن این اثر ابدی و بزرگ کلام خدا ست تنها فقط داستان و نصیحت نیست بلکه شامل هدایت‌هایی در زمینه تعالیم اخلاقی و کشورداری و حقیقتا یک مجمع القوانین کامل است».(جلد1، ص26)

همو در جای دیگر در مورد پیامبر بزرگوار اسلامی می‌نویسد: «حضرت محمد(ص) کیشی را عرضه داشت که به جهت سادگی و صراحتی که داشت برای همه قابل قبول بود... تنها شامل داستان‌ها و اندرزهای اخلاقی نیست، بلکه حاوی تدابیر زندگی و تعالیم کشورداری و بالاتر از همه یک مجمع القوانین کامل است».(جلد 1، ص 19)

رانسیمان ضمن اشاره به عمیق نبودن احساسات مذهبی مسیحیان در جنگ‌های صلیبی در یک ارزیابی اعلام می‌کند: پیروزی صلیبیون پیروزی ایمان بود، اما ایمان فاقد خرد، چیز خطرناکی است. به اعتبار قوانین بی‌رحم تاریخ، کل جهان، تاوان جنایت‌ها و حماقت‌های هر شهروند خود را می‌پردازد. در زنجیره تسلسل تأثیرات و آمیختگی‌های متقابل میان خاور و باختر که تمدن ما از آن روییده است می‌باید در این تقابل، جنگ‌های صلیبی را حادثه‌ای مخرب و اندوه زا به شمار آوریم. مورخی که به ورای سده‌های گذشته می‌نگرد و مجذوب حکایت دلاوری‌های آنان می‌شود، لازم است به خاطر آورد که آن دلاوری‌ها در هاله‌ای از غم پیچیده است که بر محدودیت‌های طبیعت بشری ما گواهی می دهند.« آز و بی رحمی، آرمان‌های متعال را آلودند، خودپسندی کور و کوته‌بینی، تهور و استقامت را بدنام کردند. جنگ مقدس در ذات خود چیزی جز نمایش مطول طرد عقیده دیگران در زیر لوای نام خدا نبود که خود ارتکاب گناه بر ضد روح القدس است». (جلد 1، ص 596)

خواننده با مطالعه این کتاب ضمن آشنایی با شرح وقایع و حوادث مختلفی که بر جهان مذهبی آن روز گذشته، در جریان روند تدریجی دستیابی اروپاییان به فرهنگ درخشان اسلامی قرار می‌گیرد.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها