سیگاریها به استقبال سرطان می‌روند

از طرف دیگر، از هر 8 نفری که در اثر سرطان ریه می‌میرند، 7 نفرشان سیگار می‌کشند؛ یعنی بیش از
87 درصد از مرگ‌ومیرهای این سرطان نیز در همراهی با سیگار اتفاق می‌افتد. البته سیگاری‌های قهار، یعنی آنهایی که بیش از یک پاکت در روز سیگار می‌کشند، وضعشان وخیم‌تر است. آنها 15 تا 25 برابر غیرسیگاری‌ها به سرطان ریه دچار می‌شوند. این رقم، البته مختص آقایان است و درباره خانم‌ها به 2 تا 5 برابر می‌رسد.

آنهایی که سیگار کشیدن را از جوانی شروع کرده‌اند، بیشتر به این سرطان گرفتار می‌شوند و احتمال مرگشان در اثر این بیماری نیز بمراتب بیشتر از دیگران است. جالب این‌که حتی پس از تشخیص این بیماری نیز ترک سیگار، مغتنم  و البته ضروری  است و کنار گذاشتن سیگار حتی در چنین موقعیتی نیز به بهبود علایم بیماری کمک خواهد کرد.

سیگار البته سرطان‌زاست و هیچ تردیدی در این مطلب نیست؛ اما سرطان‌زاهای دیگری هم ریه‌های ما را تهدید می‌کنند که رادون، آرسنیک، کرومیوم و هیدروکربن از آن جمله‌اند. آنهایی که بنابه مقتضیات شغلی، مواجهه بیشتری با این مواد دارند، باید گوش به‌ زنگ باشند. کارگران ساختمان، شیشه‌برها، نقاشان ساختمان، کارگران پمپ بنزین و تمام کسانی که با گردوخاک، رنگ، رنگدانه، شیشه و مواد سوختی سروکار دارند، باید بیشتر از بقیه از سیگار دوری کنند؛ خصوصا اگر یکی از بستگان درجه اولشان نیز به این سرطان مبتلا شده باشد که در این صورت، احتمال مبتلا شدن خودشان بسیار بالاتر است.

سرطان ریه از کجا می‌آید؟

ریه هم مثل بقیه بافت‌های بدن است، یعنی سلول‌هایش در شرایط طبیعی به میزان مشخصی تقسیم و تکثیر می‌شوند. وقتی که تکثیر و تزاید سلول‌های ریوی از این میزان مشخص بیشتر شود، تومورهایی به وجود می‌آیند که یا خوش‌خیم‌اند (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی).  اگرچه تومورهای خوش‌خیم هم باعث آزار و اذیت‌هایی مانند تنگی نفس، خلط خونی و سرفه می‌شوند اما مهم این است که این دسته از تومورها، زندگی ما را به خطر نمی‌اندازند.

داستان تومورهای بدخیم، داستان دیگری است. آنها قادرند از طریق جریان خون و لنف در تمام بدن پخش شوند و به‌ این ترتیب، بافت‌های دیگر بدن را هم گرفتار کنند. مغز، کبد، استخوان و مغز استخوان همان بافت‌های دیگری هستند که تومورهای بدخیم ریه به آنها دست‌اندازی می‌کنند (متاستاز).

پزشکان، تمام سرطان‌های ریه را به 2 گروه اصلی SCLC) و (NSCLC تقسیم می‌کنند که بیش از
90 درصد سرطان‌های ریه را تشکیل می‌دهند. هر کدام از این 2 گروه البته به گروه‌های دیگری تقسیم می‌شوند و تشخیص نوع سرطان ریه و میزان پیشرفت آن، در انتخاب نوع درمان اهمیت بسزایی دارد.

پزشکان چگونه این سرطان را تشخیص می‌دهند؟

سرطان ریه بیماری مرموزی است. این بیماری در بسیاری از مواقع، کاملا بی‌سروصدا آغاز می‌شود. حدود 10 درصد از مبتلایان به سرطان ریه، حتی در موقع تشخیص این بیماری نیز هیچ علامتی ندارند. اما به هر حال، شایع‌ترین علایمی که برای این بیماران ذکر می‌شود، عبارت است از: تنگی نفس، سرفه، خلط خونی، خشونت صدا، درد قفسه سینه، دشواری بلع، کاهش وزن و کاهش اشتها.

خلط خونی در 50 تا 60 درصد از مبتلایان دیده می‌شود و در 30 درصد از بیماران، نخستین علامت بیماری است. اگر سرطان ریه به بافت‌های دیگر بدن هم دست‌اندازی کند (متاستاز)، علائم دیگری مانند سردرد، ضعف، خستگی، زردی، شکنندگی استخوان و خونریزی‌های گوارشی محتمل خواهند بود.

پزشکان برای تشخیص این بیماری از شرح حال کامل و معاینه بالینی استفاده می‌کنند. از عکس قفسه سینه، بررسی نمونه خلط بیمار، برونکوسکوپی، ام.آر.آی و سایر اقدامات رادیوگرافیک و پیشرفته‌تر نیز می‌توان برای تشخیص دقیق‌تر سود برد.

اما درمان‌

پزشکان برای درمان سرطان ریه از جراحی، شیمی‌درمانی و اشعه درمانی استفاده می‌کنند. نوع درمان را البته نوع و شدت سرطان تعیین می‌کند. مثلا درمان جراحی برای یک سرطان ریه از نوع NSCLC درمان اولیه محسوب می‌شود، اما در بیماران نوع  SCLC فقط در مواردی جراحی صورت می‌گیرد که دست‌اندازی (متاستاز) اتفاق نیفتاده باشد یا بیمار به شیمی‌درمانی اولیه بخوبی پاسخ داده باشد.

شیمی‌درمانی به معنای استفاده از داروهای ضدسرطان برای جلوگیری از رشد بی‌رویه سلول‌های سرطانی است و در بیماران نوع SCLC  به تنهایی یا با همراهی اشعه درمانی  استفاده می‌شود.

شیمی‌درمانی برای آن دسته از بیماران نوع NSCLC که به اشعه درمانی پاسخ داده‌اند نیز کاربرد دارد. ریزش مو یکی از عوارض عمده شیمی‌درمانی است که معمولا چند هفته پس از شروع درمان، اتفاق می‌افتد، اما خوشبختانه این مشکل، دائمی نیست و با اتمام دوره درمان، پایان می‌گیرد.اشعه‌درمانی نیز به معنای استفاده از قدرت درمانی اشعه ایکس  به تنهایی یا با همراهی شیمی‌درمانی  است و عمدتا در بیمارانی استفاده می‌شود که جراحی برای آنها سودی نخواهد داشت.

دو سال اول پس از بیماری، مناسب‌ترین زمان برای عود و دست‌اندازی (متاستاز) به سایر بافت‌هاست. به همین دلیل به تمام بیمارانی که سرطان ریه داشته‌اند و درمان شده‌اند، توصیه می‌شود که در 2 تا 3 سال اول پس از درمان، هر 3 ماه یکبار برای پیگیری به پزشک مراجعه کنند و البته پس از این مدت نیز لازم است که هر 4 تا 6 ماه یکبار برای پیگیری به پزشک مراجعه کنند.